6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli depremlerden 11 il etkilenmişti. Çok sayıda vatandaşın hayatını kaybettiği felaketlerde, maddi boyut da kalanlar için çok yıkıcı olmuştu. 11 ilde felaketlerden etkilenenler için uygulanan, temmuz ayında da uzatılan ‘mücbir sebep’ düzenlemesi 30 Kasım’da sona eriyor. Ancak bölgede işlerin normale dönmesi için henüz erken.
6 Şubat’ta Türkiye’nin 11 ilin etkilendiği büyük deprem felaketlerinde can kayıplarının yanında maddi boyutta da bölge halkını ve ekonomisini korumak için ilan edilen ‘mücbir sebep’te sona gelindi. Ancak bölgedeki işinsanları sürenin en az 1 yıl daha uzatılması gerektiğini söylüyor.
6 Şubat depremlerinin üzerinden 10 ay geçerken, 11 ilde yıkım ve 100 milyar dolardan fazla zarara neden olan felaketlerin yaraları sarılması için uygulanan ‘mücbir sebep hali’ uygulaması 30 Kasım’da (yarın) sona eriyor.
Dünya’dan Nurdoğan Arslan Ergün’ün aktardığına göre, bölgedeki iş dünyası temsilcileri sürenin yeniden uzatılması gerektiğini belirtiyor.
Mücbir sebep süresinin bitmesiyle normale dönüşte vergi yükünün altından kalkamayacaklarını belirten depremzede iş dünyası temsilciler, ertelenen vergi ve borçların “dağ gibi önlerine çıkacağını” ve “bölgedeki iş hayatının bunu karşılayacak gücü olmadığını” belirttiler.
Temmuz ayında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ve Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde ‘mücbir sebep’ 30 Kasım’a uzatılmıştı. ‘Mücbir sebep’ bittiğinde borçluların 6 Şubat-30 Kasım 2023 dönemindeki ödemelerinin ilk taksitle başlayacak. Sonrasında da taksitler takip eden ikişer aylık dönemlerde ödenecek.
Malatya Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Başkanı Oğuzhan Ata Sadıkoğlu, depremlerin ekonomik ve sosyal etkisinin hala devam ettiğini söylerken, Malatya’daki 27 bin 500 işyerinin yıkık veya ağır hasarlı olduğunu, odalarına kayıtlı 10 bin 600 üyenin yüzde 80’inin depremden zarar gördüğünü belirterek sürenin uzatılması gerektiğini iletti.
Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Mustafa Buluntu, ocak-ekim döneminde ihracatta geçen yılın aynı dönemine yüzde 32 kayıpları olduğunu belirtirken, SGK verilerine göre istihdam ortalamasının da aynı döneme göre yüzde 34 daha düşük olduğunu iletti. Buluntu, mücbir sebep halinin kaldırılmasının sorunları daha da büyüteceğini belirtti.
Antakya’nın Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Hikmet Çinçin, Hatay’da iş hayatının yeniden normale dönebilmesi, istihdamın yeniden sağlanabilmesi için özel teşvik, hibe desteklerinin olması gerektiğini, düşük faizli krediler verilmesi ve vergilerin ötelenmesi gerektiğini iletti.
Adıyaman Esnaf ve Sanatkarlar Odası Birliği (ESOB) Başkanı Ziya Duranay, “Kalıcı çözümlere ihtiyaçları olduğunu” belirtirken, mücbir sebep uygulamasının bitmesiyle vergi ve borçların çığ gibi karşılarına çıkacağını ifade etti. Bölgenin yavaş yavaş ayağa kalktığını belirten Duranay, “Ama zamana ihtiyacımız var” dedi.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), raporuna göre, depremde 50 bin 783 kişi hayatını kaybetti ve 107 bin 204 kişi yaralandı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı açıklamalarında da bölgede 36 bin 932 binanın deprem anında yıkıldığı, toplamda 872 bin bağımsız bölümden oluşan 311 bin binanın da kullanılamaz halde olduğu belirtildi.
Depremin maliyetinin toplamda 1,8 trilyon TL tahmin edilirken, ayrıca üretim kaybının 130 milyar TL, esnaf gelir kaybının 13,9 milyar TL, sigorta ödemelerinin 37,6 milyar TL toplamda da 103,6 milyar dolar toplamda iş dünyasının maliyeti çıkıyor.
